Δήμος Γρεβενών: Εκτάκτως την Πέμπτη 5 Ιανουαρίου η διεξαγωγή της λαϊκής αγοράς
Το Τμήμα Εμπορίου του Δήμου Γρεβενών ενημερώνει τους καταναλωτές ότι λόγω της αργίας των Θεοφανίων, η λαϊκή αγορά του Δήμου Γρεβενών θα πραγματοποιηθεί αυτή την εβδομάδα μία μέρα νωρίτερα και πιο συγκεκριμένα την Πέμπτη 5 Ιανουαρίου 2023.
«ΣΤΟ ΓΡΕΒΕΝΟ, ΣΤΟ ΓΡΕΒΕΝΟ, ΤΟΝ ΟΜΟΡΦΟ ΤΟΝ ΤΟΠΟ»
Για το βιβλίο του Στέργιου Πουρνάρα
«ΣΤΟ ΓΡΕΒΕΝΟ, ΣΤΟ ΓΡΕΒΕΝΟ, ΤΟΝ ΟΜΟΡΦΟ ΤΟΝ ΤΟΠΟ»
Ο Στέργιος Πουρνάρας , φιλόλογος, μουσικός, τραγουδιστής,
Πρόεδρος του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών Γρεβενών, με
πλούσια προσφορά στον πολιτισμό και στα Γρεβενά, άνθρωπος
με πολλές δεξιότητες, άντλησε τα ιστορικά στοιχεία κυρίως από
το τρίτομο έργο του Απόστολου Παπαδημητρίου «Σελίδες ιστορίας
των Γρεβενών», από την εργασία του Μιλτιάδη Παπαϊωάννου «Ο
Θεόδωρος Ζιάκας και η συμμετοχή του στους απελευθερωτικούς
αγώνες του έθνους», από τη μελέτη του Κώστα Ταλιαδούρη « Από
τη μακραίωνη ιστορία της Αρχαίας Μακεδονίας και των
Γρεβενών» αλλά και από βιβλία του Απόστολου Βακαλόπουλου,
από τα Ενθυμήματα του Κασομούλη κ.α.
Για τα Δημοτικά τραγούδια, πηγές του υπήρξαν ο Αραβαντινός, ο
Νικόλαος Πολίτης, η Νομαρχία και η Ν.Ε.Λ.Ε Γρεβενών.
Οι πηγές ήταν τα καυσόξυλα. Ο Πουρνάρας έβαλε τη φλόγα.
Το βιβλίο αποτελείται από τέσσερα μέρη, το μουσικό –χορευτικό
δρώμενο, γραμμένο με τρόπο ποιητικό, ένα παράρτημα με
τριάντα δύο ιστορικά και κλέφτικα τραγούδια που αναφέρονται
σε γεγονότα και πρόσωπα της περιοχής μας των τριών
τελευταίων αιώνων, την εργασία του «Ο οπλαρχηγός Θεόδωρος
Ζιάκας και η μάχη του Σπηλαίου το 1854» και τέλος το γλωσσάρι
με λέξεις από την τοπική γρεβενιώτικη διάλεκτο.
Το βιβλίο συνοδεύεται και από ένα cd με ιστορικά και κλέφτικα
τραγούδια στα οποία τραγουδάει ο ίδιος ο Πουρνάρας με τη
στιβαρή και δωρική φωνή του.
Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου καταλαμβάνεται από το
θεατρικό κείμενο. Προοριζόταν να παιχτεί από τον Σύνδεσμο
Γραμμάτων και Τεχνών, μεσολάβησε η πανδημία και ματαιώθηκε
η προσπάθεια. Ελπίζουμε να παιχτεί και να έχουμε την τύχη να το
δούμε.
Ο πρόλογος του θεατρικού δρώμενου αποτελείται από 82
στίχους. Ομοιοκαταληκτούν κατά ζεύγη. Έχουν ρυθμό, είναι
ευλύγιστοι και δυναμικοί.
Στην πρώτη πράξη θίγονται τα γεγονότα του 19 ου αιώνα στην
περιοχή.
Οι κλεφταρματωλοί των Γρεβενών, ή άλωση των Γρεβενών από
τον Ζιάκα το 1831 και η μάχη του Σπηλαίου το 1854, ζωντανεύουν
αντίστοιχα σε τρείς σκηνές.
Στην δεύτερη πράξη θίγονται τα γεγονότα από το 1900 ως το
1950.
Ο Μακεδονικός αγώνας και η δολοφονία του Αιμιλιανού, η
προσφυγιά των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, το έπος του Σαράντα
και ο εμφύλιος πόλεμος ζωντανεύουν επί σκηνής με
αναγνώσματα, ποιήματα, τραγούδια και χορούς στις τρεις σκηνές
και της δεύτερης πράξης.
Το δρώμενο κλείνει με γλέντι σε ορεινό χωριό τον
δεκαπενταύγουστο.
Σε όλη τη διάρκεια του δρώμενου η φλόγα του Στέργιου
Πουρνάρα διατηρείται άσβεστη.
Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου ο συγγραφέας έχει καταχωρίσει
17 ιστορικά τραγούδια, 12 κλέφτικα, 3 που αναφέρονται στους
Μακεδονομάχους Λεωνίδα, Νίκο και Κώστα Γκούντα και 2 στους
ληστές Μπαμπάνη και Γκαντάρα. Παραθέτω ένα ιστορικό και ένα
κλέφτικο τραγούδι.
ΤΟ ΠΑΙΔΟΜΑΖΩΜΑ
Γενίτσαρος ξεκίνησε από τη Σαλονίκη
στα Γρεβενά ξεπέζεψε μες στον παλιό Αχίλλη
τους γεροντάδες φώναξε και τους κοτζαμπασήδες.
Διαταγή τους έδωσε απ’ τον Σουλτάν Μαχμούτη
να παραδώσουν τα παιδιά εφτά χρονών και κάτω
γενίτσαροι να γίνουνε, ασκέρι του σουλτάνου.
Τον Τόσκα βαροφάνηκε και το φιρμάνι σκίζει
και τα παιδιά ξεσήκωσε, αρματολοί γενήκαν.
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΡΙΦΤΗ
Σηκώθηκα πολύ πρωί απ’ τον γλυκό τον ύπνο
παίρνω νερό και νίβομαι, τον Σμόλικα κοιτάζω
Ακούω τα πεύκα να βογκούν και τις οξιές να σκούζουν
και τα λημέρια των κλεφτών να βαριαναστενάζουν
κλαίνε τον Γιάννη του Παπά, τον φοβερό τον κλέφτη
που’ κανε την Αρβανιτιά και φόρεσε τα μαύρα:
-Γιάννη μ’ σε κλαιν τα έλατα, σε κλαιν τα χελιδόνια
σε κλαιν και τα βλαχόπουλα από τη Σαμαρίνα
Στο τρίτο μέρος του βιβλίου, όπως προείπαμε, αναφέρεται η
προσωπικότητα του Θεοδώρου Ζιάκα, ο ορισμός του από την
Επιτροπή Αγώνα ως αρχηγού στη Δυτική Μακεδονία και η μάχη
του Σπηλαίου.
Ένα απόσπασμα: Κατά την επομένη το απόγευμα κατέφθασε ο
τουρκικός στρατός από τα δυτικά και στρατοπέδευσε σε
απόσταση1200 μέτρων από το χωριό, στη θέση Μπακοστίβ. Το
πρωί της επομένης και ενώ όλα ήταν έτοιμα για τη μάχη,
κατέφθασαν στο Σπήλαιο ο Άγγλος Πρόξενος του Μοναστηρίου
Λόνγουωρθ και ο Γάλλος Πρόξενος των Ιωαννίνων Μπερτράν, οι
οποίοι τον ενημέρωσαν ότι η Επανάσταση στην Ήπειρο και στη
Θεσσαλία κατεστάλη και ότι η ελληνική Κυβέρνηση κάλεσε πίσω
τους επαναστάτες και δεν στήριζε πλέον την Επανάσταση. Ο
Ζιάκας, σύμφωνα με την προφορική παράδοση, στην αρχή έμεινε
άφωνος αλλά μετά από λίγο είπε με θάρρος: « Εγώ δεν
ντροπιάζω τα ελληνικά τουφέκια. Θα πολεμήσω και ό, τι θέλει ας
γένει».
Συνοψίζοντας, εγώ τουλάχιστον έμαθα πάρα πολλά που δεν
ήξερα. Όπως ότι ο Γιαννούλας Ζιάκας έστειλε 200 παλικάρια με
τον Κυρίμη αρχηγό στο Μεσολόγγι και από τη Σαμαρίνα πήγαν 27
που γύρισαν μόνον 2. Ότι οι Ζιακαίοι ήταν μεγάλη οικογένεια και
30 από αυτούς σκοτώθηκαν στον αγώνα. Και άλλα, και άλλα
πολλά. Με δυο λόγια το βιβλίο του Στέργιου Πουρνάρα δεν
πρέπει να λείπει από κανένα σπίτι Γρεβενιώτη.
Γιώργος Σιώμος 23/9/2022
ΤΟ ΚΟΣΜΑΤΙ, ΟΙ ΧΑΝΤΑΒΑΙΟΙ
ΤΟ ΚΟΣΜΑΤΙ, ΟΙ ΧΑΝΤΑΒΑΙΟΙ
του Αθανασίου Χαντάβα
Καθώς περνούν τα χρόνια και αποσυρόμαστε από τον δημόσιο βίο, μας
καταλαμβάνει η νοσταλγία του παρελθόντος. Τότε αντιλαμβανόμαστε το σφάλμα να μη
τείνουμε ευήκοον ους στις διηγήσεις των γερόντων για τα συμβάντα κατά παλαιότερες
εποχές, συμβάντα που σημάδεψαν τη ζωή των αμέσων προγόνων μας. Και επιχειρούμε
να περισώσουμε όσα δεν έχουν ακόμη καλυφθεί από πέπλο λήθης.
Εκείνο που είναι το απλούστερο να ερευνηθεί και να καταγραφεί είναι το
γενεαλογικό μας δένδρο. Αυτό αισθάνθηκε ως συναισθηματική ανάγκη ή ως χρέος να
ερευνήσει ο συντοπίτης μας και συνάδελφός μου Αθανάσιος Χαντάβας. Με τα ισχνά
δεδομένα είναι κατόρθωμα να εισδύσει κάποιος ακόμη και στις αρχές του 19 ου αιώνα. Ο
Αθανάσιος οπισθοχώρησε χρονικά στα τέλη του 18 ου . Δεν ήταν εύκολο, καθώς πέρα από
τα στενά συγγενικά του πρόσωπα έπρεπε να αποτανθεί και σε συγχωριανούς του
απόμακρους συγγενείς, που όμως οι συγγένειες συνέκλιναν με την χρονική
οπισθοχώρηση. Οι απόψεις κάποιες φορές είναι αντικρουόμενες, καθώς υπάρχουν κενά
μνήμης, αν και σε κάθε κοινωνική ομάδα κάποιοι τη συντηρούν κατά τρόπο εκπληκτικό.
Εκείνο που εντυπωσιάζει είναι ότι στην οικογενειακή παράδοση έχει διατηρηθεί ότι ο
γενάρχης προέρχεται από το Χάντοβο Κοζάνης, τον σημερινό Πολύμυλο. Καθώς οι
κάτοικοί του είχαν εκδιωχθεί από τους κατακτητές στις αρχές του 15 ου αιώνα είναι
εντυπωσιακό ότι συντηρήθηκε το συμβάν επί 600 περίπου έτη. Η αρχική εγκατάσταση
των Χανταβαίων ήταν στο Πουλτσιάρ, διαλυμένο σήμερα οικισμό κοντά στους
Μαυραναίους.
Καθώς προχωρούσε η συγγραφή και σχεδίαζε το γενεαλογικό δένδρο με τους
κλάδους και τα παρακλάδια, αισθάνθηκε την ανάγκη να επεκταθεί σε κάτι βαθύτερο: Να
γράψει την ιστορία του χωριού του. Είχε βέβαια προηγηθεί άλλος σε συγγραφή, ο
Αθανάσιος Παπαζήσης, ολιγογράμματος εκείνος και με ελάχιστες πηγές στη διάθεσή
του. Κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχουν δημοσιευθεί πληθώρα ιστορικών εργασιών και
πλέον ο ερευνητής της τοπικής ιστορίας μπορεί α αντλήσει επαρκή στοιχεία ακόμη και
για την τουρκοκρατία σε επίπεδο οικισμού.
Ο Αθανάσιος αναζήτησε με επιμέλεια τις πηγές, απευθύνθηκε σε άλλους προ
αυτού ερευνητές, έθεσε ερωτήματα, έλαβε απαντήσεις, τις εξέτασε και κατέληξε να
συγγράψει ιστορικό πόνημα αξιόλογο. Η ίδρυση του οικισμού Κοσμάτι ανάγεται στην
πρώιμη τουρκοκρατία. Διασώζεται στην τοπική παράδοση ότι στη θέση του οικισμού
υπήρχε μοναστήρι, το οποίο πιθανόν να καταστράφηκε κατά την κατάκτηση. Κοσματίτης
ήταν ένας από τους πρώτους ηγουμένους της εκ νέου ιδρυθείσης, μετά την καταστροφή
της από τους Τούρκους, μονής του Σπηλαίου. Σε παρησία της μονής σώζονται τα
ονόματα αφιερωτών από το Κοσμάτι. Καθώς αναπτύσσεται το δένδρο των Χανταβαίων
προβάλλονται και τα προβλήματά τους. Πώς επί Αλή πασά αρπάχτηκαν τα κτήματά τους
στο Πουλτσιάρ και έγιναν τσιφλίκι όχι Αλβανού μπέη αλλά Έλληνα της ομάδας των
αληφρόνων κατοίκων των Γρεβενών.
Ο Αθανάσιος αναφέρεται στους αγώνες των σκλαβωμένων προγόνων μας κατά
την όψιμη τουρκοκρατία και φθάνει στην εξιστόρηση του θλιβερού συμβάντος της
εκτέλεσης συγχωριανών του από τους Γερμανούς, το οποίο ερεύνησε βαθύτερα. Πέραν
αυτού παρουσιάζει τη θρησκευτική ζωή και προβάλλει το πλήθος των ενθυμήσεων που
διασώθηκαν γραμμένες σε εκκλησιαστικά βιβλία, καταγράφει στοιχεία για την
εκπαίδευση, τη μετανάστευση στις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλα.
Ο Αθανάσιος κοπίασε για ένα χωριό, το οποίο η οικογένειά του άφησε, για να
εγκατασταθεί στα Γρεβενά, όταν ο συγγραφέας ήταν μόλις δέκα ετών. Στάθηκαν όμως
αυτά αρκετά για να συντηρηθούν μνήμες, που τον παρότρυναν να ασχοληθεί με το
παρελθόν. Η αγάπη του εκδηλώθηκε με την απόφαση να προσφέρει το βιβλίο δωρεάν σ’
όλους τους συντοπίτες του.
Αξίζει εν καιρώ να παρουσιαστεί το βιβλίο στα Γρεβενά και να παρακινήσει και
άλλους να ασχοληθούν με την ιστορία του τόπου καταγωγής τους. Οι επερχόμενες
γενιές θα τους ευγνωμονούν.
Απόστολος Παπαδημητρίου
Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ 14ης ΙΟΥΛΙΟΥ 1823
Σωτήρης Σαράκης
Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ 14ης ΙΟΥΛΙΟΥ 1823
Σαν είδε ο Μάρκος πώς μοιράζουν τα χαρτιά
έσχισε πικραμένος το δικό του
τράβηξε προς τα πάνω, ιδού
το Καρπενήσι, γνώριζε
ο Μάρκος πού και πώς
το δίπλωμα απονέμεται
απαλλαγμένο απ᾽ τους ιούς του ευτελισμού του
και ο Φθόνος αλλού περπατεί
γνώριζε ο Μάρκος πως χωρίς
τούτη την επανάσταση χανότανε και η Άλλη
αυτή
που ολότελα συνεπαρμένος μόνο εντός της
ο Μάρκος ζούσε κι έβλεπε
το φως, ζούσε κι ανάσαινε
μέρες ήταν και πέρασαν, μήνας δεν συμπληρώθη
κι ο Μάρκος εβαρέθηκε, κι ο Μάρκος ελαβώθη
τότε
θρήνος μεγάλος έγινε μέσα στο Μεσολόγγι
όπως
ο κόσμος το τραγούδησε, όπως
χρόνους τριάντα κι εκατό μετά το τραγουδούσε
με την εκ βάθους απροσμέτρητου φωνή του
ο αδερφός μου ο Δημητράκης
σ᾽ εκείνη την απόκοσμη αγροικία μας, όπως
το τραγουδάμε ακόμα τώρα
κι όσο για εκείνα τα χαρτιά, κανείς
πια δε ρωτάει
ποιοι τα ᾽διναν, ποιοι τα ᾽παιρναν, κανείς
δεν τους θυμάται.
ΕΠΕΤΕΙΟΙ
Την προηγούμενη εβδομάδα χιόνισε και τώρα ο ήλιος ψήνει την άνοιξη. Μια χαρά!
Και κατεβαίνοντας τον δρόμο βλέπω δυο τρεις σημαίες να κρατάνε καραούλι ακόμη.
Εμ, διακόσια χρόνια είναι αυτά. Καλά κάμνουν, πλεούμενα τα μπαλκόνια τους στη
μεγάλη περιπέτεια. Πηγαίνω από το βιβλιοπωλείο (ίσα ίσα το πρόλαβα προτού μας
πιάσει το βαθύ κόκκινο) να πάρω μια παραγγελία. Πάνω στο τυπογραφικό μαχαίρι
βλέπω κάτι αφίσες (το μαγαζί στο πίσω μέρος είναι και τυπογραφειάκι· έχει και μια
παλιά γερή Χάιντελμπεργκ του 60, πάντα της ρίχνω ένα χάδι).
-Τι είναι αυτά εδώ;
-Αφίσες για σχολεία, για το 21.
-Να πάρω ένα, δυό;
-Πάρε όσες θες. Κανείς δεν τις θέλει.
Πήρα. Καποδίστριας, Ρήγας, Τζαβέλας, Νικηταράς, Μπότσαρης, Μιαούλης,
Μπουμπουλίνα, Ανδρούτσος, Καραϊσκάκης, γυρίσαμε μαζί στο σπίτι. Τους άπλωσα,
λεβεντιές δίπλα στα βιβλία. Κρατάν τα ταμπούρια ακόμα. Το βλέμμα τους με
κουβεντιάζει στα ίσα, χωρίς δήθεν.
Θα πιώ ένα ρούμι στην υγειά τους ακολουθώντας τη γραφή του Σουλιώτη Λάμπρου
Βέικου.
Σωματάρχης στο Μεσολόγγι γράφει αυτό το εκπληκτικό γράμμα, απαντώντας
χορευτικά, με τρανό τσάμικο, σε δελεαστικές προσφορές από τον Κιουταχή για
παράδοση.
"Ενδοξότατε Ταχήρ Αγά,
Ημείς είμασθε φίλοι και η υπεράσπισις της θρησκείας το έφερε να πολεμήσωμεν,
όμως πάντοτε η φιλία μας να τρέχη. Φίλε μου, βλέπω ότι έχεις δύο φοραίς όπου ήλθες
εις αντάμωσιν διά να μεσιτεύσης να παραδοθή το Μεσολόγγιον. Ακόμη βλέπω ότι ο
Ρούμελης Βαλεσί μας ζητεί δύο τάμπιες διά να βάλη ανθρώπους του. Ηξεύρετε πολύ
καλά ότι τον Θεόν τον έχομεν μαζί και η ελπίδα μας κρεμάται από εκεί, όθεν ως
φίλος σ' αφήνω να στοχασθής ότι ένα Κάστρον με τζεμπιχανέδες, με ζαϊρέν, με νερό
και καθεξής όλα τα χρειαζούμενα, εις αυτόν τον καιρόν και ημείς εδώ μέσα να το
παραδώσωμεν, θα έχωμεν πρώτον την συνείδησιν του Θεού και δεύτερον την
κατηγορίαν όλου του κόσμου και ξεχωριστά εσένα του φίλου μας, όπου και εις αυτό
είμεθα βέβαιοι ότι όχι μόνον δεν θα εύρωμεν εις το εξής τόπον να ζήσωμεν, παρά
ούτε διά το όνομά μας θα ερωτήση κανένας, τόσον μισητοί θα είμεθα, όσον από τον
Θεόν και την ανθρωπότητα, μπιλέμ και από τους ιδικούς μας και φίλους μας. Όθεν
του Ρούμελη χώρισέ του παστρικά, καθώς μας γνωρίζεις, ότι να ηξεύρη καλά,
χωρίς να κάμη γιουρούσι να έμβη με το σπαθί, το Μεσολόγγι δεν παίρνει.
1825 Ιουλίου 20 Μεσολόγγι
Ταύτα και μένω ο φίλος σου
ΛΑΜΠΡΟΣ ΒΕΪΚΟΣ
Προς τούτοις λάβε και τέσσαρες μποτίλιες ρούμι να ταις δώσεις στους
μπαϊρακτάρηδές σου όταν θα κάμουν το γιουρούσι".
Παίζω σαν χάντρες κομπολογιού τις τελευταίες σειρές. Όταν ανταμώσουμε, με το
καλό του λέει, στις ντάπιες, με τον άλλο τρόπο, δώσε δώρο στους μπαϊρακτάρηδές
σου (είναι γαρ, οι μπροστάρηδες, οι σημαιοφόροι και θέλουν όσο κουράγιο
περισσεύει) από μένα, τέσσερα μπουκάλια ρούμι, να κάνουν σωστά τη δουλειά τους,
ανδρίκια.
Ο Βέικος σκοτώθηκε δυο χρόνια αργότερα στην μάχη του Ανάλατου, την τωρινή Νέα
Σμύρνη των Αθηνών. Λέγεται πως είπε στους Σουλιώτες του, βλέποντας την κακή
διάταξη και ελλιπή προετοιμασία, "…σήμερα βλέπω πως πάμε για σίγουρο χαμό" και
σε κάποιον παραγιό του έδωσε λίγα από τα άρματα: «Πάρτα παιδί μου και τράβα τα
στην φαμίλια μου να τα πουλήσουν και νάχουν τροφή για λίγες μέρες γιατί εμείς δεν
ξαναγυρνάμε». Τούτα τα γράφει ο Γιάννης Μπενέκος ("Οι Αληθινοί Σουλιώτες"), θα
τον ανταμώσω σε κανένα παλαιοβιβλιοπωλείο.
Προσώρας, έφτιαξα αρκετά από τα σχέδια του περίφημου βαυαρού αξιωματικού
Κάρλ Κράτσαϊζεν. Είχε ζωγραφίσει από κοντά τους πρωταγωνιστές του Αγώνα κι
αργότερα τύπωσε σε επτά τόμους το μνημειώδες "Προσωπογραφίες των
διασημοτέρων Ελλήνων και Φιλελλήνων, μαζί με μερικές απόψεις και ενδυμασίες
σχεδιασμένες εκ του φυσικού και δημοσιευμένες από τον Καρλ Κράτσαϊζεν". Έβαλα
κι εγώ, να το γιορτάσω μωρέ!, καμπόσους από αυτούς, εκεί στα γραφεία των
Χρονικών και στο τυπογραφείο (στην οδό των Φιλελλήνων, παρακαλώ) σαν να
πιάνονται στον χορό.
Και τι τάχα μου να λένε μεταξύ τους τις νύχτες; Σίγουρα
"Τα λόγια που είπε ο Μάρκος Μπότσαρης στο λόρδο Βyron, στα ελληνικά και χωρίς
την παρουσία διερμηνέως, στη συνάντηση που όρισε γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο ο
Νίκος Χουλιαράς
Καμιά πενηνταριά οργιές μακριά απ’ το σπίτι, εκεί, στο δρομάκι που βγάζει
ίσια στη μεγάλη ντάπια, στο μέρος που ο δρόμος στενεύει κι αριστερά στο πλάι του
κάνει μια καμπουρίτσα, εκεί είναι μια πέτρα. Πέτρα σκούρα σαν καπνός.
Εκεί ακριβώς, κάτω απ’ την πέτρα, έχει χώμα. Κίτρινο θαμπό στα πλάγια που
όσο πάει και μαυρίζει προς τη μέση. Από κει αρχίζει μια λακουβίτσα με νερό. Στην
άκρη το νερό και δεξιά καθώς κοιτάμε προς τα κάτω, έχει τέσσερα χορταράκια
κατεβατά. Το πρώτο είναι μαυροκίτρινο, το δεύτερο, κρατημένο απ’ το πρώτο, είναι
πράσινο χλωρό. Τ’ άλλα τα δυο, είναι κιτρινωπά, κι έχουν απάνω κάτι σποράκια
καφετιά που κοκκινίζουν προς τις άκρες.
Εκεί που τελειώνουν τα χορτάρια, αρχίζουν απότομα κάτι γκρεμνά ― μαύρα
βραχάκια, γεμάτα σκισμές. Το νερό της λακούβας είναι θολό και κρατάει τα
βραχάκια μέσα του ανάποδα, βουνά μαυροπράσινα που μεγαλώνουν, και τις σκισμές,
ποτάμια μαύρα που ραγίζουν το νερό κι ανοίγουν μέσα στη θολούρα σα να ’ναι
χώρος θαλάσσιος μεγάλος, πιο μεγάλος κι απ’ τη δική σας την αυτοκρατορία.
Εκεί απάνω, περνάνε τώρα που σου μιλάω, μυγίτσες και ζωύφια.
Ανηφορίζουν και κατεβαίνουν. Γυαλίζουν λίγο κι ύστερα χάνονται. Εκεί απάνω,
σαλεύει ακόμα, ένα άσπρο φτερό σαν ερημιά.
Σ’ αυτήν εκεί τη λακουβίτσα εγώ την είδα την πατρίδα μου. Μεγάλη, μαύρη,
γεμάτη ζάρες και μυστικά. Με θάλασσες πολλές και βράχια. Με σκοτεινά περάσματα
και πετεινά από αίμα".
Αντώνης Ν. Παπαβασιλείου
(πρώτη δημοσίευση στην ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ)
