Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής παιδιών και εφήβων, όπως η νευρική ανορεξία, η νευρική βουλιμία ή η επεισοδιακή υπερφαγία, αποτελούν σοβαρές ψυχικές διαταραχές που επηρεάζουν την υγεία, τη συμπεριφορά και την αυτοεικόνα. Εάν σαν γονιός, παρατηρήσετε ύποπτα σημάδια — όπως απότομη απώλεια ή αύξηση βάρους, υπερβολική ενασχόληση με το φαγητό, τις θερμίδες και την εικόνα σώματος, κοινωνική απομόνωση ή αλλαγές στη διάθεση και ακραίες προσπάθειες ελέγχου του βάρους όπως: αφαγία, καθαρτικές συμπεριφορές, εξαντλητική γυμναστική — είναι σημαντικό να δράσετε άμεσα. Πρώτον, είναι σημαντικό να ενημερωθείτε σωστά για τη φύση των διαταραχών πρόσληψης τροφής ώστε να κατανοήσετε ακριβώς τι βιώνει το παιδί σας. Ο τρόπος με τον οποίο θα προσεγγίσετε το θέμα παίζει σπουδαίο ρόλο στη διαχείριση του προβλήματος. Μιλήστε ήρεμα χωρίς κατηγορίες και κριτική π.χ. «έχω παρατηρήσει ότι φαίνεσαι κουρασμένος/η τελευταία και ανησυχώ για σένα». Αφήστε το παιδί να μιλήσει χωρίς να το διακόπτετε και να υποτιμάτε την ένταση των συναισθημάτων του. Εστιάστε στη συνεργασία και όχι στον έλεγχο της διατροφής ή του βάρους του καθώς η προσπάθεια ελέγχου από τη μεριά σας μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση και μεγαλύτερη άρνηση σε αυτή τη φάση. Φροντίστε να υπάρχει μια σταθερή ρουτίνα στα γεύματα που προσφέρονται στο σπίτι, καθώς αυτή βοηθά στη ρύθμιση της διατροφικής συμπεριφοράς και μειώνει το άγχος. Τα οικογενειακά γεύματα πρέπει να είναι ήρεμα και όσο γίνεται ευχάριστα, χωρίς πίεση ή τσακωμούς.
Αναζητείστε επαγγελματική βοήθεια: η σωστή αντιμετώπιση ενός εφήβου με διαταραχή πρόσληψης τροφής είναι πολυδιάστατη και βασίζεται σε μια ολιστική, εξατομικευμένη προσέγγιση που συνδυάζει ιατρική, ψυχολογική και διατροφική υποστήριξη. Αρχικά, απευθυνθείτε σε παιδίατρο ή διατροφολόγο ή ψυχολόγο ή παιδοψυχίατρο για μια αρχική εκτίμηση και για παραπομπή σε άλλους ειδικούς. Είναι σημαντικό να αξιολογηθεί η σοβαρότητα της κατάστασης και το στάδιο της διαταραχής ώστε να γίνουν οι κατάλληλες παραπομπές. Για τη διάγνωση μιας διατροφικής διαταραχής αρμόδιος είναι μόνο ο παιδοψυχίατρος / ψυχίατρος. Ιδανικά, οι παραπάνω ειδικοί χρειάζεται να έχουν κάποια εξειδίκευση ή έστω εμπειρία στη διαχείριση περιστατικών πρόσληψης τροφής καθώς αυτά αποτελούν πολύ ιδιαίτερα περιστατικά. Σε ορισμένες περιπτώσεις η παραπομπή σε κέντρα εξειδικευμένης φροντίδας ή νοσοκομειακή περίθαλψη είναι απαραίτητη για την ολιστική αντιμετώπιση της διαταραχής.
Η θεραπεία περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία, με έμφαση στη γνωστική-συμπεριφορική θεραπεία ή οικογενειακή θεραπεία, που βοηθούν στην αλλαγή των δυσλειτουργικών σκέψεων και συμπεριφορών γύρω από το φαγητό και το σώμα, ενώ παράλληλα ενισχύουν τη δυναμική και τη στήριξη της οικογένειας. Η διατροφική αποκατάσταση και η ψυχοεκπαίδευση πάνω στη διατροφή είναι κρίσιμες για τη σωματική υγεία και για την απόκτηση ενός υγιούς βάρους και ισορροπημένων διατροφικών συνηθειών, πάντα υπό ιατρική παρακολούθηση για την αποφυγή ή αντιμετώπιση επιπλοκών. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι πολύ συχνά και οι γονείς χρειάζονται υποστήριξη ή και ψυχολογική βοήθεια κατά τη διάρκεια της αντιμετώπισης της διαταραχής του παιδιού τους καθώς μπορεί να προκαλέσει έντονο άγχος, αβεβαιότητα και συναισθηματική πίεση. Η συνεργασία μεταξύ του εφήβου, της οικογένειας και της ομάδας ειδικών, καθώς και η υπομονή και επιμονή στη διαδικασία ανάρρωσης, είναι καθοριστικά για την επιτυχία της αντιμετώπισης.
Στην Ελλάδα υπάρχουν διάφοροι φορείς και ειδικοί στους οποίους μπορεί κανείς να απευθυνθεί για βοήθεια. Ψυχολόγοι, παιδοψυχίατροι, διαιτολόγοι με εμπειρία στις διαταραχές πρόσληψης τροφής προσφέρουν τις υπηρεσίες τους είτε σε ιδιωτικό πλαίσιο είτε σε νοσοκομεία. Επιπλέον, λειτουργούν μονάδες διαταραχών πρόσληψης τροφής σε μεγάλα νοσοκομεία καθώς και μη κυβερνητικές οργανώσεις αλλά και ιδιωτικοί φορείς που προς το παρόν, υπάρχουν μόνο στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
Η διαχείριση μιας διατροφικής διαταραχής ενός εφήβου μπορεί να είναι πολύ δύσκολη και να προκαλεί άγχος. Είναι σημαντικό σαν γονείς να ενημερωθείτε επαρκώς για τη διαταραχή και να συμμετέχετε ενεργά στη θεραπεία μαζί με τους ειδικούς. Προσπαθήστε να κρατήσετε ανοιχτή επικοινωνία με το παιδί σας και φροντίστε να διαχειρίζεστε το δικό σας άγχος. Να θυμάστε πως η ανάρρωση συνήθως είναι μακροχρόνια διαδικασία και χρειάζεται υπομονή, όμως δεν είστε μόνοι σε αυτή τη δύσκολη διαδρομή.
Πηγές
Walsh, B. T., & Glasofer, D. R. (2020). If your adolescent has an eating disorder: An essential resource for parents. Oxford University Press.
Hornberger, L. L., Lane, M. A., Lane, M., Breuner, C. C., Alderman, E. M., Grubb, L. K., … & Baumberger, J. (2021). Identification and management of eating disorders in children and adolescents. Pediatrics, 147(1).
Βιβή Κατσαρού
Διαιτολόγος Διατροφολόγος MSc
Γενικό Νοσοκομείο Γρεβενών
