Σὲ ἐρώτηση τῆς δημοσιογράφου Δήμητρας Καραγιάννη ‒σὲ λογοτεχνικὸ συνέδριο τοῦ περιοδικοῦ «Παρέμβαση», στὴν Κοζάνη, στὶς 6 Ὀκτ. 2024‒,σχετικὰ μὲ τὸ ζήτημα τῆς χρήσης τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας, τοῦ πολυτονικοῦ δηλ., ἡ συγγραφέας Ζυράννα Ζατέλη ἀπάντησε:
«Εἶναι θέμα αἰσθητικῆς. Ὅταν πρωτοδιάβασα βιβλίο σὲ μονοτονικὸ μοῦ φάνηκαν σὰν φαλακρὰ τὰ γράμματα. Δυσκολεύτηκα νὰ τὸ διαβάσω. Οἱ πιὸ γρήγορες οἱ πιὸ πρόχειρες σημειώσεις ποὺ κάνω εἶναι μὲ πνεύματα καὶ τόνους. Δὲν θέλω αὐτὸ νὰ τὸ ἀπαρνηθῶ. Γιατί; Μὲ ὑποχρεώνει κανείς;
Βεβαίως εἶναι ἕνας παραπάνω βάσανο γιὰ τὸν ἐκδότη· γιατὶ ἐγὼ δὲν δίνω δισκέτα. Δίνω χειρόγραφα καὶ τὰ ἀντιγράφουν. Ὑπῆρχε μιὰ καλὴ ἀντιγράφος· ἐξαιρετική, ἡ ὁποία ἦταν παλαιότερη καὶ ἤξερε πολυτονικό. Μετὰ ἦλθε μία κοπελλίτσα ποὺ δὲν ἤξερε. Ἔβαζε στὸ «ἕνας» ψιλὴ καὶ ὀξεία! Ἀλλά, ἔμαθε.
Εἶναι, λοιπόν, ἕνας παραπάνω μπελᾶς γιὰ τὸν ἐκδότη μου, ἀλλὰ εἶναι ἡ χαρά μου αὐτή, καὶ τὸ κέφι μου. Ἔτσι θέλω νὰ εἶμαι. Γιατὶ ὄχι;
Δὲν ἔχω ὑπολογιστὴ ὄχι γιατὶ εἶμαι κατὰ τῆς τεχνολογίας. Ἴσα-ἴσα πιστεύω ὅτι ἡ τεχνολογία σὲ κάποιους τομεῖς εἶναι πραγματικὴ ἐπανάσταση.
Μὴν μοῦ ἀφαιρέσετε τὴ γραφομηχανή, τὸ χαρτί, τὸ μολύβι· γιατὶ θὰ βρεθῶ σὲ κενὸ ἀέρος.
Ἂν κάποτε θελήσω νὰ ἀποκτήσω ὑπολογιστή· ὄχι γιὰ νὰ γράφω, γιὰ ἄλλους λόγους, θὰ τὸ κάνω. Δὲν ἔχω κώλυμα. Ἔχω ὅμως κάποιες αἰσθητικὲς προτιμήσεις. Μοῦ ἀρέσει νὰ γράφω στὸ χέρι.
Γράφω καὶ στὴ γραφομηχανή μου. Ἔχω μιὰ χαλκέντερη Olympia. Mοῦ τὴν χάρισε τὸ ἑλληνικὸ προξενεῖο στὸ Βερολίνο. τὸ 1996. Εἶχαν περάσει πιὰ στοὺς ὑπολογιτές. Τὴν εἶχαν 30 χρόνια. Τὴν ἔχω κι ἐγὼ ἀπὸ τὸ 1996. Μιὰ φορὰ μόνο μοῦ κόλλησε. Τὴν πῆγα στὴν Ἀριστείδου. Ὑπῆρχαν ἐκεῖ ἀκόμη ἄνθρωποι ποὺ ἔφτιαχναν γραφομηχανές. Μοῦ εἶπε:
— Τέτοιες γραφομηχανὲς δὲν ξαναβγαίνουν. Ἂν κάποτε θελήσετε νὰ τὴν δώσετε τὴν παίρνω.
Τοῦ ἀπάντησα:
— Ὄχι, τὴν θέλω γιὰ τὸν ἑαυτό μου!
Ἔχω χειροκίνητες, ἀλλὰ αὐτὴ εἶναι ἠλεκτρική· ἀλλὰ μὲ ταινία· καὶ τὴν ἀγαπῶ πολύ. Τὶς ταινίες πρέπει νὰ τὶς παραγγέλνω πιὰ ἀπὸ τὴ Γερμανία. Ἀλλά, παραγγέλνω μεταξωτές, οἱ ὁποῖες ἔχουν μακρὰ διάρκεια ζωῆς».
***
Άρθρο του φίλου και εκλεκτού των ΧΡΟΝΙΚΩΝ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ συνεργάτη Κωνσταντίνου Σπ. Τσιώλη στο https://ellinomouseionagrafon.blogspot.com/
Το πορτραίτο είναι του Κώστα Ντιό.
