Με την παρούσα επιστολή το Επιμελητήριο Γρεβενών επιθυμεί να θέσει με απόλυτη σαφήνεια το κρισιμότερο ζήτημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο Νομός μας: την ταχεία και επικίνδυνη δημογραφική συρρίκνωση, η οποία εξελίσσεται πλέον σε δομική απειλή για την οικονομία, την κοινωνική συνοχή και το ίδιο το μέλλον του τόπου.
Το δημογραφικό στα Γρεβενά δεν αποτελεί πλέον «τάση».
Αποτελεί ορατή πραγματικότητα που έχει ήδη επηρεάσει:
• τη λειτουργία των επιχειρήσεων,
• την αγορά εργασίας,
• τις δημόσιες υπηρεσίες,
• την εκπαίδευση,
• τον πρωτογενή τομέα,
• την προοπτική των επενδύσεων,
• και την ίδια τη βιωσιμότητα της τοπικής κοινωνίας.
1. Το Δημογραφικό Πρόβλημα των Γρεβενών – Η Πραγματική Διάσταση της Κρίσης
Ο Νομός Γρεβενών είναι σήμερα ένας από τους πιο αραιοκατοικημένους νομούς της Ελλάδας, με συνεχή και έντονη μείωση πληθυσμού τις τελευταίες δεκαετίες. Τα στοιχεία καταδεικνύουν:
• Συνεχή μείωση μόνιμου πληθυσμού.
• Γήρανση του ενεργού εργατικού δυναμικού.
• Μαζική αποχώρηση νέων ηλικιών προς μεγαλύτερα αστικά κέντρα και το εξωτερικό.
• Σημαντική πτώση στη μαθητική/σχολική βάση, με ορατές επιπτώσεις σε σχολικές μονάδες.
• Δυσκολία στελέχωσης επιχειρήσεων, τουριστικών καταλυμάτων και αγροτικών εργασιών.
• Περιορισμό των υπηρεσιών λόγω έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού.
Το αποτέλεσμα είναι ένας φαύλος κύκλος:
λιγότερος πληθυσμός > λιγότερες υπηρεσίες > λιγότερες επιχειρήσεις > λιγότερες θέσεις εργασίας > περαιτέρω φυγή.
Η αντιστροφή αυτής της πορείας απαιτεί άμεσα και συντονισμένα μέτρα σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης.
2. Τι ζητάμε: Παρεμβάσεις των Υπουργείων με Άμεσο Αποτέλεσμα στο Δημογραφικό
Οι παρακάτω προτάσεις είναι πλήρως υλοποιήσιμες, εφικτές και μπορούν να έχουν άμεσο αντίκτυπο στην παραμονή και επαναφορά του πληθυσμού.
2.1. Οικονομικά και Φορολογικά Κίνητρα για την Εγκατάσταση Νέων Ζευγαριών και Επιχειρήσεων
Ζητούμε:
• Ειδικό καθεστώς ενισχύσεων για τον Νομό Γρεβενών (ορεινή, μειονεκτική περιοχή).
• Επιδότηση εγκατάστασης νέων οικογενειών.
• Φορολογικά κίνητρα για νέες επιχειρήσεις.
• Ενίσχυση κατοικίας / επιδότηση ενοικίου για εργαζόμενους στην περιοχή.
Στόχος: δημιουργία τοπικής «κρίσιμης μάζας» πληθυσμού.
2.2. Δημιουργία Βιοτεχνικού Πάρκου (ΒΙΟΠΑΛ) με άμεση χρηματοδότηση
Το Επιμελητήριο ζητά:
• ενεργοποίηση του έργου που εκκρεμεί για δεκαετίες,
• θεσμοθέτηση κινήτρων εγκατάστασης επιχειρήσεων,
• ενίσχυση της μεταποίησης τοπικών προϊόντων.
Ένα λειτουργικό ΒΙΟΠΑΛ θα δημιουργήσει σίγουρες θέσεις εργασίας, άρα σταθερές οικογένειες.
2.3. Υποδομές Τουρισμού και Μεταφορών που θα Κρατήσουν Ζωή στον Νομό
Α. Βασιλίτσα – Στρατηγική Ανάπτυξη Τεσσάρων Εποχών
Ζητούμε:
• ολοκληρωμένο σχέδιο αναβάθμισης,
• βελτίωση προσβασιμότητας,
• υποστήριξη θερινών/φθινοπωρινών δραστηριοτήτων,
• δημιουργία προϋποθέσεων βιώσιμης αξιοποίησης όλο το έτος.
Β. Γεώπαρκο UNESCO – Διεθνής Προβολή
• Ανάπτυξη μονοπατιών, σημάτων, ψηφιακών διαδρομών.
• Προγράμματα υποδομών.
Γ. Βελτίωση κρίσιμων οδικών αξόνων
Με προτεραιότητα:
• διαπλάτυνση επιβαρυμένων τμημάτων,
• οδικά έργα σε πρόσβαση τουριστικών περιοχών,
• παρκινγκ για τουριστικά λεωφορεία.
Η προσβασιμότητα είναι προϋπόθεση δημογραφικής ανάκαμψης.
2.4. Αγροτική Ανάπτυξη – Κρατάμε τον Πληθυσμό στην Ύπαιθρο
Ζητούμε:
• ενισχυμένα αγροτικά προγράμματα για ορεινές περιοχές,
• απλοποίηση διαδικασιών ΟΠΕΚΕΠΕ,
• επενδυτική στήριξη για αγροτουρισμό,
• αξιοποίηση φυσικών πόρων όπως ο ποταμός Βενέτης.
Ο πρωτογενής τομέας μπορεί να γίνει ελκυστικός για νέους.
2.5. Ίδρυση ή Αναβάθμιση Μουσείων – Πολιτιστική Ζωή που Κρατάει Κόσμο
Ζητούμε:
• χρηματοδότηση για διασώσεις μουσείων,
• δημιουργία Μουσείου Εικόνων/Βυζαντινής Τέχνης,
• αναστήλωση ιστορικών γεφυριών,
• υποστήριξη πολιτιστικών θεσμών.
Οι περιοχές που παράγουν πολιτισμό συγκρατούν πληθυσμό.
2.6. Σχέδιο Μεταφορών – Καθημερινή Βιωσιμότητα για Κατοίκους και Επισκέπτες
Ζητούμε:
• τοπικές γραμμές λεωφορείων για συνδέσεις χωριών – πόλης – τουριστικών σημείων.
• ενίσχυση της κινητικότητας για εργαζόμενους και νέους.
2.7. Ενίσχυση Τοπικής Διακυβέρνησης
Προτείνουμε:
• σύσταση Επιτροπής Στρατηγικού Σχεδιασμού με φορείς & Υπουργεία,
• ενίσχυση τεχνικών υπηρεσιών για υλοποίηση έργων,
• θεσμική συμμετοχή του Επιμελητηρίου σε αναπτυξιακά όργανα.
Επίλογος – Έκκληση για Συντονισμένη Κρατική Παρέμβαση
Το Επιμελητήριο Γρεβενών απευθύνει σοβαρή, τεκμηριωμένη και υπεύθυνη έκκληση:
ο νομός βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή και χρειάζεται εθνικό σχέδιο σωτηρίας.
Δεν ζητούμε αποσπασματικές λύσεις, αλλά στοχευμένες παρεμβάσεις που αντιμετωπίζουν την καρδιά του προβλήματος: τη δημογραφική κατάρρευση.
Με συντονισμό των Υπουργείων, είμαστε βέβαιοι ότι:
• ο νομός μπορεί να αναπτυχθεί,
• να συγκρατήσει νεανικό πληθυσμό,
• να προσελκύσει νέες οικογένειες και επιχειρήσεις,
• και να αποτελέσει πρότυπο βιώσιμης ορεινής ανάπτυξης.
Το Επιμελητήριο Γρεβενών δηλώνει έτοιμο να συνεργαστεί θεσμικά, οργανωμένα και με πλήρη τεχνική υποστήριξη.
Με τιμή,
Ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Γρεβενών
Τεντόγλου Λεωνίδας
