«200 παραπάνω! Και τώρα μου το λες!» ανεφώνησεν με οφθαλμούς εκτάκτως διεσταλμένους ο μαστροΠέτρος ο τυπογράφος, έκπληκτος και περιδεής προτού καταρρεύσει εις το γεμάτον χαρτία και πριονίδια μελανιού πάτωμα του εργαστηρίου του. (Από το δυσεύρετο τετράτομο έργο «Τυπογραφική Ιστορία της Δυτικής Μακεδονίας», υπό του Χριστοφόρου Ν. Μορλεάδη εκ Πικρεβινίτσας Γρεβενών. Τύποις Αφοί Καραγιάννη, Βιέννη, 1837).
Κι εμείς αναδιφούμεν τώρα στα κιτάπια μας, αμπαρωμένοι σε πατάρια Τυρβικά, δια τον φόβον του κοβίδη, εορτάζοντες όμως λαμπρώς και μετά επιτάσεως, το τεύχος υπ. αριθμ. 200 της φιλτάτης Παρεμβάσεως. 200άρες λοιπόν.
Α. Οι άλλοι δρόμοι.
«Εγώ δεν ξέρω
–τυφλός ως είμαι– τίποτα: προβλέπω
ωστόσο ότι δρόμοι υπάρχουν κι άλλοι δρόμοι
να διανυθούν. Κι εξ άλλου κάθε πράγμα
χιλιάδες είναι πράγματα».
JORGE LUIS BORGES
THE UNENDING ROSE
Μετάφραση: Γιώργος Κεντρωτής.
Σε ποια σελίδα το είχε διαβάσει; Από πιο χαμένο βιβλίο. Δεν το είχε πια. Το είχε δανείσει; Το χάρισε σε χαμόγελο πέντε αστέρων; Χάθηκε στο σεισμό των μεγάλων αποφάσεων; Δεν ήξευρε. Και τι το νόημα; Μέσα του είχε τους στίχους, σαν καπνό τσιγάρου σε παγωνιά.
Και γύρευε από τότε την οδό, το σοκάκι, το στενό. Χιλιάδες, και μήπως παραπάνω, οι άνθρωποι που τον προσπέρασαν ή τους προσπέρασε. Θα έφτανε ποτέ; Θα έβρισκε εκείνο που γνώριζε;
Όταν πήρε το γράμμα, νωρίς ξύπνησε και χτενίστηκε και συγυρίστηκε. Φόρεσε το λεπτό, μπλε πουλόβερ από σκωτσέζικο μαλλί. Βρήκε το σπίτι κατά το απόγευμα. At last και επιτέλους. Χτύπησε κουδούνι. Οδός Φιλελλήνων 199. Ούτε καν διακόσια.
*
Β. Μετάνοια.
Σε 200 μέτρα υψόμετρο ήταν κτισμένο το μικρό Κελλίον του «Τυπογράφου». Ο Γέροντας, από το Βελλίστι της Δυτικής Μακεδονίας, είχε μαθητεύσει στα μικράτα του σε τεχνίτη άριστο στην Αυστροουγγαρία. Έφερε δε μηχανές εκλεκτές και εργαλεία και χαρτί αφράτο, βενετσιάνικο!, παιδαγωγώντας τους υποτακτικούς του (με αυστηρότητα και επιμονή το δίχως άλλο) σε τυπώματα, βιβλιοδεσίματα και άλλα άριστα της τέχνης του παραδείγματα. Δεν προέβλεψε ο ατυχής (μπας και δυστυχής), πως βγάζοντας από την του Γουτεμβεργίου πρέσα το έργο του Διδασκάλου Ιωάννου Τσιρακιώτου «Τυραννίας κατάλυσις», θα έβρισκε το μπελάν του, κατά το κοινώς λεγόμενον. Υπήρχαν και καλοθελητές και ανταγωνιστές -γεμάτος ο ντουνιάς. Εκτίοντας δε ποινή 36 μηνών και επτά ημερών στα Βιτώλια, έβαλε μυαλό, πλην όμως αλέστηκε δεινώς. Όταν γύρισε στο Κελλί του, άσπρος στα μαλλιά και φτωχότερος στην τζέπη, με τα σιδερικά των μηχανών του σπασμένα και σκορπισμένα δωθεκείθε από τις αρχές και εξουσίες του Διβανίου, έκλαυσε και μετανόησε. Καταφυγή βρήκε στην Παρακλητικήν και την καλλιέργεια λεπτοκαρύων. Και ούτως ησύχασε.
*
Γ. Πόθος.
Το ήθελε πολύ. Εκαίετο. («Μα τι έχει ο αγαπημένος σου, πάνω απ᾽ τους άλλους, συ πεντάμορφη; Μα τι έχει ο αγαπημένος σου πάνω απ᾽ τους άλλους για να μας εξορκίζεις τόσο;» καταπώς μεταφράζει ο Ποιητής). Μόλις διάβασε στην «Μακεδονία», ναι-ναι την πλατύφυλλον εφημερίδα του Ιωάννη Βελλίδη του επονομαζόμενου «Γάτου», την ρεκλάμα, αυτό ήταν. Το ζητούσε πάραυτα. Και τότε δεν υπήρχαν κουριέρηδες και ημέλια. Αργούσε. Πότε να το έφερνε το Βιβλιοχαρτοπωλείον Ο ΣΠΙΝΟΖΑΣ, στην μικρή πόλη, την παγωμένη τον χειμώνα της και φλεγόμενη στο θέρος; Με το ΚΤΕΛ θα ερχόταν τα δέματα. (Καλέ μου συνδρομητή, σημείωσε πως μόνο με το ΚΤΕΛ μεταφέρεται ερωτικώς η λογοτεχνία, άλλος τρόπος δεν υπάρχει και μην το ψάχνεις). Αγκαλά, έφτασε η μέρα η περίλαμπρος. Κόντευαν Χριστούγεννα. Λαχανιασμένος μπήκε στο μαγαζί.
-Ήρθε;
-Βεβαιότατα! Miguel de Cervantes Saavedra «Don Quijote de la Mancha». Σελίδες 906, δερματόδετο.
-Πόσα θες;
-Δραχμές διακόσιες.
-Πάρτες!
Αντώνης Ν. Παπαβασιλείου
(Πρώτη δημοσίευση: ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ)
