Το τελευταίο κουδούνι και η σιωπηλή κραυγή της επαρχίας
Με εντυπωσίασε το πρωτοσέλιδο της Κυριακάτικης Καθημερινής, δυο εβδομάδες πριν. Αφορούσε το κλείσιμο του δημοτικού σχολείου στη Δρακότρυπα Καρδίτσας· αυτό βέβαια δεν είναι απλώς μια ακόμη είδηση για ένα σχολείο που έπαψε να λειτουργεί. Είναι ένα ηχηρό καμπανάκι — ή μάλλον το τελευταίο “ντριν” — που σηματοδοτεί τη βαθιά πληγή της ελληνικής υπαίθρου: τη δημογραφική κατάρρευση, την εγκατάλειψη, τη σιωπηλή εξαφάνιση κοινοτήτων που κάποτε έσφυζαν από ζωή. Ήταν ζωή.
Ένα σχολείο με ιστορία 146 ετών, που λειτούργησε ακόμα και επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, έφτασε στο τέλος του γιατί δεν υπάρχουν πια παιδιά. Μόνο δύο θα απέμεναν τον Σεπτέμβριο — και όχι, αυτό δεν είναι αρκετό για να κρατήσει ανοιχτές τις πόρτες του. Οι παιδικές φωνές θα σωπάσουν, και μαζί τους θα σβήσει άλλο ένα κομμάτι συλλογικής μνήμης, ένα θεμέλιο της τοπικής ταυτότητας.
Η Δρακότρυπα δεν είναι η εξαίρεση. Είναι ο κανόνας. Το βλέπουμε στα Γρεβενά μας. Χωριά χωρίς παιδιά, σχολεία που κλείνουν, νέοι που φεύγουν, γέροντες που μένουν πίσω να φρουρούν τα άδεια σπίτια. Αυτός ο αργός μαρασμός της υπαίθρου είναι εθνικό ζήτημα. Και δυστυχώς, δεν αντιμετωπίζεται μόνο με ευχές, εορταστικές ομιλίες ή ανακοινώσεις για “ανάπτυξη της περιφέρειας”.
Χρειάζεται στρατηγικό σχέδιο για την ενίσχυση των ορεινών και απομακρυσμένων περιοχών, ουσιαστική στήριξη νέων οικογενειών που επιλέγουν να μείνουν ή να επιστρέψουν εκεί, ενίσχυση των υποδομών, φορολογικά και κοινωνικά κίνητρα. Κυρίως όμως χρειάζεται πολιτική βούληση και συνέπεια. Γιατί κάθε χαμένο σχολείο δεν είναι απλώς ένας χαμένος θεσμός — είναι ένα κομμάτι της Ελλάδας που σβήνει.
Αν δεν ακούγεται πια το κουδούνι, είναι επειδή έχουμε πάψει να ακούμε την φωνή αυτών των τόπων, του τόπου μας.
Αντώνης Ν. Παπαβασιλείου
ΧΡΟΝΙΚΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
