Κάποτε υπήρξε ένα ερημονήσι. Προσοχή, παλιώνουν και οι αναμνήσεις όπως και τα παιδικά παιχνίδια, εκείνα που ο χρόνος (η περιβόητος διαδοχή των γενεών και η σκληρή εναλλαγή των ενδιαφερόντων) στέλνει σε πλαστικές σακούλες απορριμμάτων ή στις θεοσκότεινες γωνιές μιας ντουλάπας (τι να γίνονται άραγε οι πειρατές των playmobil όταν βγαίνουν στην σύνταξη;). Το ερημονήσι εκείνο ήταν ένα ζεστό κομμάτι παραλίας, πιο μακριά από την τύρβη του τουρισμού και των χοτελίων. Μάλιστα σε απόσταση αναπνοής, την έβλεπες δηλαδή, βρισκόταν τα απομεινάρια ρωμαϊκής βίλας, γερουσιαστού ή χιλίαρχου της δόξης. Εκεί είχαμε την έδρα μας. Άμμος, θάλαττα, βιβλία. Φέτες ξενοιασιάς ζουμερές σαν το σωστό καρπούζι.
Γιατί παρελθοντολογώ; Ψάχνω το νόημα στις αναμνήσεις, ή τα απενεργοποιημένα παιχνίδια εκείνης της εποχής είναι η πραγματική οντολογία; Μνήμη ποιούμεθα και του Χρίστου Λάσκαρη:
“Τι λέτε πως θυμήθηκα
παραμονή πρωτοχρονιάς:
το τόπι,
το άσπρο σφιχτοδεμένο τόπι
που μου ’χανε κάνει μπουναμά
και που κρυφά,
ενώ οι μεγάλοι με μια λάμπα
παίζανε χαρτιά
κι η μάνα μου γυρόφερνε
έβαζα το χέρι μου στην τσέπη
και το χάιδευα”.
Τώρα, φθάνοντας στο προκείμενον του Αποστόλου, να ιχνογραφήσω ζητώ τα τόπια που θα έπαιρνα μαζί μου εκεί, σήμερα. Αλίμονο αν στο 24ωρο μας δεν υπάρχουν δεκάλεπτα, τουλάχιστον, από απομονωμένες θάλασσες. Χρειάζομαι ένα καλό τετράδιο σχεδίου, με χοντρό σαγρέ χαρτί των 135 γραμμαρίων και άφθονο πόθο του αλλιώτικου, να πω τα δικά μου.
- Το “I know a secret” του Christopher Morley, το δικό μου αντίτυπο, φαγωμένο από παλιές υγρασίες, ξεκολλημένο, κουρασμένο ίσως. Αγκαλά, το ημερολόγιο μου αποτελεί, κάθε ξεκίνημα καλοκαιριού, Ιούνιος σπορέας και θεριστής συνάμα. Ξετυλίγοντας “παιδικές” ιστορίες, φτιάχνει αφήγηση, ναυπηγεί ιστορίες, διασώζει την ψίχα του γλυκού.
- Βάλε και ένα τόμο από τις “Μέρες” του Σεφέρη μας, τα πεζά στενάγματα του Οδυσσέως Ελ., Σκιαθίτες (πως όχι;) να αρμυρίζει το βουνό, να σώνεται ο κάμπος.
- Οπωσδήποτε λινά σεντόνια υφασμένα από τις ιστορίες του Νάιαλ Γουίλιαμς και Ραίη Μπράντμπουρη, αυτοί κι αν έστρωσαν θερινό τραπέζι φέτος!
- Τέλος δε, μια ιστορία του καλοκαιριού, κόκκινη κλωστή δεμένη:
Τα σκαλοπάτια
Έβγαλε το λευκό, ταλαιπωρημένο καπέλο, τύπου Παναμά, κι ακούμπησε στη σιδεριά. Απέναντι του, στενός ο δρόμος, το παγκάκι να βλέπει το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Πόρου, όλο το νησί αλήθεια, στα κουκλίστικα του. Η ζέστα τον εμπόδιζε να μιλήσει για την δροσιά που έπαιρνε από αυτά τα σκαλοπάτια. ΓΑΛΗΝΗ. 1892. Ο “Άσπρος Γάτος” δεν είχε ανοίξει ακόμα, να τραβήξει ένα τσίπουρο. Ήταν κι αυτά τα κρεμασμένα χταπόδια, πειρασμός. Στο λιμάνι, δίπλα στην Φιλαρμονική, είχε αφήσει το βανάκι του Βιβλιοπωλείου, να λιάζεται αμέριμνο. Μαζί του είχε μόνο τις Ελλιοτικές “Γάτες”. Θα καταλάβαινε ο Γ.Σ., σίγουρα η ψυχή του ακόμη βλέπει, με το κιάλι, το Ρολόι, δεν χάνονται τέτοια οπτάσματα. Από την προσεκτικά διπλωμένη εφημερίδα, πήρε το τυπωμένο τετρασέλιδο. Ευτυχώς του βρέθηκε κι ένα μολύβι, του 1950, εκ Σπάρτης, δώρο ποιητή. Έγραψε δυο τρεις τρυφερότητες και τις έριξε στο ταχυδρομικό κουτί. Μποτίλια στο πέλαγος των απουσιών που επιμένουν να βγαίνουν στην αναφορά τάγματος των ζώντων. Θα θελε να ανέβαινε, να γυρίσει το σπίτι, να ψηλαφήσει, παράθυρα και πέτρες. Δεν πειράζει. Έχει τα λόγια του:
“Ο Πόρος …έχει κάτι από τη Βενετιά …με πολλά μάγια βέβαια, κάτι από ένα λάκκο λαγνείας, με το φεγγάρι από πάνω, και, όλη μέρα, με το χαλκό της μουσικής του Προγυμναστηρίου.
Το ρολόι του χωριού, ένα είδος καμπαναριού στην κορυφή του βράχου του Πόρου….Τα σπίτια, χρώμα και γυαλάδα κάποτε άσπρου σμάλτου. Αυτό το φως”.
Αντώνης Ν. Παπαβασιλείου
