Το δημογραφικό ζήτημα αποτελεί μια από τις πλέον σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα σήμερα. Οι στατιστικές αποτυπώνουν μια ανησυχητική πορεία συρρίκνωσης του πληθυσμού, η οποία έχει πολλαπλές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Η Ελλάδα κατατάσσεται πλέον στις κορυφαίες χώρες παγκοσμίως όσον αφορά το ποσοστό ηλικιωμένων, με τις χαμηλές γεννήσεις και το αυξημένο προσδόκιμο ζωής να αναδιαμορφώνουν δραστικά τη δημογραφική πυραμίδα.
Η γήρανση του πληθυσμού επιφέρει σημαντικές συνέπειες, όπως τη μείωση του εργατικού δυναμικού και την πίεση στο ασφαλιστικό σύστημα λόγω της αυξημένης αναλογίας συνταξιούχων. Τα αίτια αυτής της κατάστασης είναι πολυπαραγοντικά και περιλαμβάνουν την αστικοποίηση, την οικονομική κρίση του 2009, αλλά και τις αλλαγές στον θεσμό της οικογένειας.
Το δημογραφικό πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο σε περιοχές όπως τα Γρεβενά, όπου παρατηρείται σημαντική μείωση του πληθυσμού και αύξηση της μέσης ηλικίας. Οι κύριοι λόγοι για αυτό περιλαμβάνουν τη μείωση των γεννήσεων, την αύξηση του προσδόκιμου ζωής, καθώς και τη μετανάστευση των νέων προς τα αστικά κέντρα, τις τουριστικές περιοχές ή το εξωτερικό.
Η κυβέρνηση, από το 2019, έχει θέσει ως προτεραιότητα την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, με στοχευμένες πολιτικές που εστιάζουν στην ενίσχυση της οικογένειας και της μητρότητας. Αυτές οι πολιτικές περιλαμβάνουν οικονομική στήριξη των οικογενειών, φορολογικές ελαφρύνσεις και ειδικά προγράμματα για την υποστήριξη των νέων γονέων. Στόχος είναι να ενθαρρυνθούν οι νέες οικογένειες να αποκτήσουν περισσότερα παιδιά, ενώ ταυτόχρονα γίνονται προσπάθειες για τον επαναπατρισμό νέων από το εξωτερικό και την αναβάθμιση του πρωτογενούς τομέα στις αγροτικές περιοχές.
Σύντομα θα αναπτυχθούν πρωτοβουλίες που θα στοχεύουν στην περαιτέρω υποστήριξη των πολύτεκνων οικογενειών, όπως η προώθηση μέτρων για τη μόνιμη ένταξη των τρίτεκνων οικογενειών στην κατηγορία των πολύτεκνων. Τα μέτρα αυτά θα περιλαμβάνουν αυξημένα προνόμια στις Πανελλαδικές Εξετάσεις και στις μετεγγραφές φοιτητών, στους διορισμούς στο Δημόσιο, σε μειωμένο τεκμήριο για τους πολύτεκνους ελεύθερους επαγγελματίες, φορολογικές ελαφρύνσεις, μειωμένα κόστη ενέργειας και υδροδότησης κ.ά.
Η επίλυση του δημογραφικού προβλήματος απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση που συνδυάζει την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Τα μέτρα που έχουν ληφθεί, όπως η αύξηση των voucher για βρεφονηπιακούς σταθμούς και η επέκταση της προστασίας της μητρότητας, δείχνουν τη δέσμευση της κυβέρνησης να στηρίξει τη συμμετοχή της γυναίκας στην αγορά εργασίας.
Παράλληλα, το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των οικογενειών, μέσω προγραμμάτων όπως οι «Νταντάδες της Γειτονιάς» και τα σχολικά γεύματα.
Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας συμβάλλει επίσης στη δημιουργία νέων κέντρων φροντίδας για την πρώιμη παιδική ηλικία.
Επιπλέον, η στεγαστική πολιτική που εφαρμόζεται μέσω προγραμμάτων όπως το «Σπίτι μου» και η «Κοινωνική Αντιπαροχή» στοχεύει στην παροχή στέγης σε νέες οικογένειες, ιδίως σε ευάλωτες ομάδες.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, από την πλευρά της, ενσωματώνει τις δημογραφικές ανησυχίες στις πολιτικές της, παρέχοντας εργαλεία και υποστήριξη στα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση της δημογραφικής αλλαγής. Με την εφαρμογή μιας συνολικής προσέγγισης, η οποία περιλαμβάνει την υποστήριξη των νέων γενεών, την ενίσχυση των γονέων και την ενδυνάμωση των ηλικιωμένων, η ΕΕ συμβάλλει στην προσπάθεια διαχείρισης της δημογραφικής πρόκλησης.
Με την εφαρμογή των παραπάνω πολιτικών, υπάρχει η ελπίδα ότι η Ελλάδα θα καταφέρει να αναζωογονήσει τον πληθυσμό της και να ενισχύσει τον κοινωνικό της ιστό, διασφαλίζοντας μία βιώσιμη και ευημερούσα κοινωνία για τις επόμενες γενιές.
